Bouw van mijn nieuwe luidsprekers



Na jaren met plezier geluisterd te hebben naar mijn Ariel luidsprekers kreeg ik toch weer de kriebels om wat anders te maken. De Ariels zijn fantastische speakers met een mooi open en gebalanceerd karakter. Uitgevoerd als dubbele transmissielijn voor het laag en een van de beste tweeters van schanspeak voor het hoog is het een weergever die nooit gaat vervelen of iritant gaat overkomen. Maar zo af en toe krijg ik de kriebels en wil ik wat nieuws maken. Met nog steeds het geluid van mijn oude QUAD ESL's en de ook al fantastische SOLOSOUND ESL's in de oren bezweek ik en moesten het electrostaten gaan worden. Na wat ge GOOGLE kwam ik op Metrum acoustics waar ik vond wat ik zocht: een paar betaalbare hybride luidsprekers met een ESL voor het midden en hoog en een paar conus luidprekers voor het laag, maar wel uit gevoerd als dipool stralers. Dit maakt een naadloze aansluiting tussen de electromagnetische conus speakers en de electrostaat veel eenvoudiger. Het resultaat is vergelijkbaar met de beste fullrange electrostaten maar dan tegen een aantrekkelijke prijs en een grotere betrouwbaarheid. Nadat ik alles gelezen had en ook de theorie er achter begreep heb ik besloten om maar een email er aan te wagen. Dat werden al snel wat meer emails afgesloten met een bestelling van de nodige materialen. De prognose voor de levertijd was in mijn geval wel heel ruim opgegeven want enkele weken later kon ik de materialen ophalen. Het plan was direct met de bouw te beginnen. Helaas is dat door omstandigheden niet gelukt. Maar in de twee laatste weken van 2007 heb ik het resterende materiaal zoals 28mm MDf, lijm, inbus bouten, verf enz. gekocht en is de bouw begonnen. Om een indruk te geven hoe ik dat heb gedaan en hoe het eind resultaat er uit ziet heb ik tijdens de bouw wat foto's gemaakt.

Het was even zoeken maar ik heb in mijn omgeving een bouwmarkt gevonden die 28mm dik MDF had staan. Ik heb van een hele plaat twee stroken van 50 cm breed en 122 cm lang laten zagen. Na het uitmeten van het midden en daar een lijn getrokken waarop de center punten van de speakers komen. De gaten van de speakers afgetekend en een center gat van 3 mm geboord wat later bij het frezen is gebruikt. De rechthoekige gaten voor de ESL heb ik gefreesd met behulp van een zelf gemaakte freesmal. Er zijn twee mallen nodig, een voor de voorkant en een voor de achterkant. Ik heb eerst met een 18 mm frees een 12mm diepe gleuf gefreesd in de voorkant en daarna met een afrondings frees met een radius van 6 mm de afronding gemaakt. Daarna heb ik aan de achterzijde de uitsparing gefreesd, van binnen naar buiten. Ik geb hier totaal 18mm diep gefreesd in etappes can 6 mm op de laatste na die het 2 keer 3 mm gedaan om zeker te zijn dat ik de binnen rand van het ESL gat mooi gaaf blijft. Het is meer werk om het te beschrijven dan om het te maken, dat viel me dus reuze mee. De gaten voor de conus speakers heb ik ook van de voorkant af eerst de verzonken sparingen gemaakt (9mm diep in twee etappes) en daarna de echte gaten. Die ook in twee etappes, van de voorkant eerst 15 mm en daarna van de achterkant 2 keer 5 mm diep. Resultaat is dat het gat er net niet in zit maar de rest plaat er makkelijk met de hand uit te slaan is en de zichtbare randen mooi glad en strak zijn. Even afwerken met een schuurpapier of een kopieer frees. Na het maken van speaker gaten heb ik de planken met een decoupeerzaag en wat rest hout als geleiding de fronten netjes op maat gezaagd. Aan iedere kant ging er dus een heel stuk af want de speakers zijn maar 28 cm breed.
Hierna heb ik ook weer met resthout als geleider de steunen van de zijkant gezaagd. Deze heb ik met witte houtlijm en met behulp van veel lijmtangen op het front gelijmt. Wel rustig de tijd genomen om de lijm goed te laten drogen, haastige spoed is hier heel slecht!!! Daarna de tussen schotten en de voet gezaagd en tussen de zijschotten gelijmd. Toen dit allemaal goed gebeurd was heb ik alles goed ontvet met thinner en er drie lagen goede kwaliteit acriel grondverf op gezet. Dat gaat vrij simpel met een acriel roller. Snel werken is geboden want de verf is droog voor je er erg in hebt. Tussen de lagen wel even schuren om een glad resultaat te krijgen. Toen ook deze verflagen goed door en door droog waren heb ik nog een keer geschuurd met een schuurpad met korrel 800. Daarna heb ik alles gespoten met een spuitbus MOTIP FILLER. Eigenlijk is dit bedoeld voor de auto als vullende grondverf maar hier komt het ook goed van pas. Bij elkaar zitten er twee lagen (dun !!!) MOTIP FILLER op en heb ik tussen de lagen nog even geschuurd met korrel 800. Na de laatste laag filler is dat niet nodig omdat je dan zo'n mooi glad oppervalk hebt en de verf daar ook prima op hecht mits je er met de handen niet meer aan komt. Daarna kwam de spuitbus autolak er aan te pas om alles mooi in de gewenste kleur te spuiten. Twee dunne lagen zijn voldoende om de zaak mooi gedekt te krijgen.

Daarna de woofers in de gaten leggen, met een boortje van 5 mm even 1 a 2 mm diep boren zodat de centers van de boutgaten gemarkeerd zijn. Om beschadiging te voorkomen heb ik nu de woofers er maar weer uit gehaald. Nu kunnen in de centers met een 4 mm boortje de gaten voor de montage bouten geboord worden. Omdat ik ze heb vastgezet heb ik met een machine tap M5 in de 4mm gaten schroefdraad getapt. In deze gaten komen uiteindelijk de 5mm inbusbouten waarmee de woofers vast zitten. Nu de speakers er uit zijn en de gaten er in heb ik nog even een druppeltje dunne seconde lijm in ieder getapt gat laten lopen en een half uur laten drogen. De in de MDF getapte schroefdraad wordt daar een stuk steviger van. Let wel op dat je de speaker niet direct monteerd want de inbus bouten krijg je er dan nooit meer uit. Eerst de lijm goed laten drogen !!!! Als dat gebeurt is kan alles inclusief filter en HS voeding gemonteerd en bedraad worden. Dan loopt de nieuwsgierigheid op tot ongekende hoogte . . . hoe klinkt het hier bij mij thuis op mijn versterker ????? Na de montage en aansluiten is het uur NUL aangebroken en gaan je het horen. In mijn situatie was er dus teveel hoog en midden doordat de HS voor de ESL wat hoog stond ingesteld. Ik zou achteraf gezien beter gedaan hebben om de HS potmeters op minimum te draaien en dan al luisterend langzaam in heel kleine stapjes omhoog. Ze zijn eerder op lading dan dat je lading kwijt raakt. Op die manier was ik ruim binnen het luisteren naar 1 CD op de goede waarde uit gekomen. Maar ja als je alles van te voren weet dan . . . . .

De bouw heb ik in beeld gebracht om een goede indruk te geven hoe deze speakers met redelijk simpel gereedschap te maken zijn. Ik heb een decoupeerzaag, accu boormachine en een bovenfrees gebruikt om de 'kast' te bouwen. Kast is hier niet het juiste woord omdat het een open systeem is en in feite alleen een front is.



Mijn eerste luister impressie was dat er een overdaad aan midden en hoog is. Maar met aanpassen van de hoogspanning voor de ESL kwam het redelijk snel prima voor elkaar. Ik zeg redelijk snel omdat na het verdraaien van de hoogspannings regelaar het wel ruim 20 minuten duurd voordat de lading op de ESL is veranderd en het geluidniveau is aangepast. Voor je het weet ben je zo wel een paar uur bezig. Onder het genot van een kopje koffie en een fijn stukje muziek is dat niet iets is waar je je druk maakt om de tijd. Het eind resultaat is fantasties en eerlijk gezegd zal ik ze niet willen ruilen voor een paar fullrange QUAD's om maar een zijstraat te noemen. Zowel om te horen vind ik ze beter en het oog is er ook blijer mee. Dan heb ik het nog niet eens over het feit dat de QUAD's een absoluut vaccuum trekken in mijn 'spaarpot' en er niets overblijft om muziek te kopen. Daar heb ik nu gelukkig nog wel wat voor over gehouden en kan ik dus heerlijk blijven genieten van mijn mooie set. Tijdens het maken van de laatste foto's stonden de nieuwe aanwinsten in de woonkamer aangesloten op de 5.1 thuis bioscoop set en zo voldoende uren te maken en goed in te spelen. Hierna heb ik een avond besteed aan het inregelen van de ESL hoogspanning zodat de balans tussen het laag uit de conus weergevers en het geluid uit de ESL perfect is. Eigenlijk wil ik ze niet meer missen in de huiskamer en zit ik in mijn luister ruimte nog steeds te luisteren naar mijn Ariel's. Dat is de volgende uitdaging, hoe ga ik hier verder mee om? Verplaats ik mijn mooie buizen set naar de huiskamer en hoe ga ik die dan gebruiken of gaan de hybride ESL's toch naar de luister ruimte en behelp ik me in de woonkamer met wat ik daar had.

Sinds enige tijd worden deze hybride ESL's nu aangestuurd door een ongeveer 8 Watt 'sterke' Single Ended versterker. De onvolprezen 2A3-40 van JJ staat hierin borg voor een waardig uitgangs signaal. Op deze hybride ESL's kan je met dat vermogen geen disco met geluid vullen maar voor mij is het in de huiskamer zeker meer dan voldoende om de sterren van de hemel te spelen. Deze speakers en versterker vormen een respect afdwingend duo waar ik voorlopig geen afstand van kan nemen.